Wyobraź sobie sytuację – masz świetną grę szkoleniową. Wiesz, że dzięki niej uczestnicy doświadczą czegoś ważnego, nowego, zobaczą coś z innej perspektywy… W oparciu o to doświadczenie chcesz z nimi wypracować wartościowe wnioski rozwojowe.
Jest jednak małe „ale”… Gra wraz z omówieniem trwa np. 3 godziny, a Ty masz znacznie mniej – maksymalnie 2. Poniżej kilka rozwiązań dzięki, którym nie będziesz musiał/a rezygnować z wybranego narzędzia.
- Wprowadź dodatkowe zasoby wspierające w realizacji misji
Gdy w toku gry uczestnicy potrzebują jakiś zasobów, by realizować misję/osiągać cel, to rozważ ich zwiększenie. Na przykład – w grze Zagadki kryminalne, zespoły do aresztowania przestępców potrzebują antyterrorystów. W grze jest ich tylko 9, a każdy błąd podczas próby aresztowania może spowodować ich utratę. Wśród uczestników pojawia się obawa, mniejsza gotowość do ryzyka, a proces decyzyjny się wydłuża. Gdy wprowadzisz dodatkowe karty antyterrorystów do liczby np. 15 i dodatkowo zachęcisz do ich wykorzystywania, to z dużym prawdopodobieństwem przełoży się to na większą odwagę do działania (Mamy „siły”, by realizować ważną misję, nawet przy niepełnych danych).
Zatem przyjrzyj się jakie zasoby są ograniczone i rozważ ich zwiększenie. Pamiętaj, aby każdy gracz mógł z nich skorzystać na równych prawach.
Innym przykładem będzie zwiększenie nagrody-zasobu w odpowiedzi na skuteczne działanie. Na przykład – zdobyłeś pole „kopalnia” – otrzymujesz nie jedną, a dwie grudki złota, potrzebnego do rozwijania swojej cywilizacji.
- Wesprzyj wiedzą lub narzędziami
Wyobraź sobie, że masz grę w której uczestnicy muszą się dogadywać z innymi, aby zrealizować cel. Mechanika wymusza rywalizację, może nawet wzajemną niechęć. Impas może być naturalnym elementem rozgrywki. Aby szybciej otworzyć uczestników na rozwiązania możesz wprowadzić akcenty merytoryczne, np. w postaci kart wiedzy. Na nich możesz umieścić przykłady technik komunikacyjnych, negocjacyjnych, wskazówki dotyczące dobrej współpracy czy dobre praktyki wspólnej realizacji zadań.
Ja osobiście lubię stawać się aktorem w grze i w ten sposób przekazywać podpowiedzi graczom, które pomogą im w realizacji zadania i przyśpieszą rozgrywkę. Na przykład – udaję, że podczas rozgrywki otrzymuję telefon od dyrektora banku, na którego zlecenie działają uczestnicy (tu akurat przykład z gry Skandal; Ty wprowadź swoją postać pasującą do scenariusza). W tej przykuwającej uwagę wszystkich rozmowie (imituję dialog z ważną osobą, mówię głośno, przytakuję, gestykuluję 🙂 „otrzymuję” ważne wskazówki do przekazania uczestnikom, które pomogą im w dalszym skutecznym działaniu. Po takiej rozmowie przekazuję na forum „uzyskane” podpowiedzi, które mogą dotyczyć np.: sposobu organizowania zbieranych informacji (wszystkie kartki ze wskazówkami ułóżcie w formie siatki-tabeli; zapisywać zebrane informacje w jednym miejscu – karcie flipcharta, itp.), organizacji pracy i rozdzielenia zadań dla poszczególnych uczestników (wybierzcie lidera, wskażcie kto ma monitorować czas, a kto będzie odpowiadał za czynność X, itp.), potrzeby zmiany postawy, nastawienia wobec innych graczy (inni gracze mogą mieć cenne informacje, znajdźcie sposób, by nawiązać współpracę z …, podejmijcie ryzyko i wytypujcie podejrzanego itp).
Polecam takie rozwiązanie, jeśli tylko masz w sobie nutkę aktorstwa 
- Wprowadź stop-klatkę
To nic innego, jak przerwa w grze, w której zapraszasz uczestników do wyjścia ze swoich ról i spojrzenia z boku na dotychczasowe doświadczenia. Podczas moderowanej dyskusji (10-15 minut) zadaj pytania, np.:
- Jak Wam się grało do tej pory?
- Co was przybliżało do realizacji celu?
- Co oddalało?
- Jakie zmiany wdrożycie w dalszej części gry?
- Co dobrego będziecie kontynuować
Z moich doświadczeń wynika, że po takiej dyskusji rozgrywka nabiera tempa, a starania uczestników stają się bardziej skuteczne.
- Podziel rozgrywkę na dwie (lub więcej) sesje
Jeśli na przykład prowadzisz grę podczas zajęć ze studentami na uczelni, to często możesz przeznaczyć na nią ok 1,5 h. Podobnie może być, gdy gra jest dłuższa, a ty masz zaplanowane z grupą dwa dni szkoleniowe. W takim przypadku rozważ przeprowadzenie rozgrywki (całej lub w części) podczas pierwszej sesji i dokończ ją na kolejnej. Pamiętaj o dwóch kwestiach:
- Jeśli udało się przeprowadzić całą grę, łącznie ze wskazaniem zwycięzców, to koniecznie przeprowadź debrefing (zadbaj o emocje uczestników i pomóż wyjść z roli) oraz przeprowadź krótkie omówienie – zbierz pierwsze wrażenia po grze – zapytaj: „Jak Wam się grało?” lub „Jakie są Wasze pierwsze wrażenia po rozgrywce?”. Moderuj dyskusję i zapisuj odpowiedzi.
Gdy dostępny czas dobiegnie końca zapowiedz, że to początek omówienia, które będzie kontynuowane podczas kolejnego spotkania.
Warto w tym momencie przekazać uczestnikom arkusz do opracowania „w domu” z trzema prostymi pytaniami:
- Co pomagało w realizacji celu?
- Co utrudniało?
- Jaki ciekawe momenty, sytuacje z rozgrywki pamiętasz i w jaki sposób wpłynęły one na jej przebieg?
2. Jeśli nie ukończyliście gry i będziecie kontynuować ją na kolejnym spotkaniu, to koniecznie zadbaj o takie rzeczy, jak zarejestrowanie osiągnięć zespołów w momencie zakończenia (np. zrób zdjęcie planszy, zbierz arkusze odpowiedzi/postępu misji, zapisz ilość posiadanych przez graczy zasobów, etc.) – zrób co potrzebne, abyście mogli kontynuować rozgrywkę od momentu, w którym nastąpiła pauza.
Jeśli uważasz za słuszne, to umów się z uczestnikami, aby na czas przerwy wstrzymali się od pogłębionych dyskusji i ustalania miedzy sobą strategii działania po powrocie do gry. Chyba, że nie zachodzi obawa, iż gracze ustalą stanowiska i wypracują rozwiązania, a kontynuacja gry będzie tylko formalnością.
- Zakończ rozgrywkę w trakcie jej trwania
Tak, tak dobrze to odczytujesz. Wiktor pisze, że w pewnych sytuacjach możliwe jest niedokończenie gry.
Możesz tak, zrobić zachowując dwa warunki:
Na poziomie kontraktu grupowego umów się z grupą, że dla realizacji celów warsztatu możliwe jest zakończenie gry przed czasem, bez ustalania zwycięzców. Podkreśl jednocześnie, że gra ma być narzędziem do wywołania doświadczenia, które stanie się podstawą do omówienia i wyciągnięcia rozwojowych wniosków.
Drugim warunkiem jest to, aby przerwać grę w momencie , gdy gra zdążyła się „rozkręcić” tj. wystąpiły ciekawe zdarzenia, zachowania, emocje, ujawniły się kluczowe postawy, które będzie można omówić z uczestnikami.
Pamiętaj, że warsztat z wykorzystaniem gry szkoleniowej składa się z następujących po sobie etapów. Każdy z nich jest ważny. Możesz modyfikować ich czas, pamiętając zawsze o potrzebach grupy i celach warsztatu 👇
- ustalenie kontraktu z grupą,
- element integrujący (np. rundka zapoznawcza, dodatkowe ćwiczenie lub mini-gra. np.: Przesłanie, Bingo, itp),
- zapoznanie z celem i zasadami gry oraz odpowiedź na pytania uczestników,
- rozgrywka,
- zakończenie i wskazanie zwycięzcy,
- debriefing i wyjście z roli,
- omówienie rozgrywki i wnioski.
